เสือโคคำฉันท์

7. คุณค่า

1. คุณค่าด้านวรรณคดี

เสือโคคำฉันท์เป็นวรรณคดีประเภทฉันท์เรื่องแรกที่นำชาดกมาเขียนเรื่องยาว และเขียนได้จบบริบูรณ์ เป็นแบบฉบับของการแต่งฉันท์ในสมัยต่อมา เนื้อเรื่องให้อารมณ์หลากหลาย เช่น รัก โศกเศร้า เพลิดเพลิน ตื่นเต้นและสำนวนโวหารมีความไพเราะ

2. คุณค่าด้านคติธรรมหรือทางพุทธศาสนา

เป็นเรื่องที่ให้คติสอนใจหลายประการ เช่น ความเมตตา ความซื่อสัตย์ต่อคำมั่นสัญญา และการที่ไม่ควรไว้ใจอะไรง่ายๆ

3. คุณค่าด้านภาษา

มีคำโบราณปะปนอยู่เพียงเล็กน้อย บางตอนใช้คำที่มาจาก ภาษาสันสกฤต นอกจากนี้ก็ยังมีคำบาลีและคำแผลงด้วย ถ้อยคำ สำนวน เข้าใจง่าย น่าสนใจ จนต่อมาพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้าฯ ทรงพระราชนิพนธ์เรื่องคาวีเป็นบทละคร มีเนื้อความต่อจากเรื่องเสือโคคำฉันท์ ทรงพระราชนิพนธ์ไว้ 4 ตอน เริ่มแต่

ตอนที่ 1 ท้าวสันนุราชหานางผมหอม

ตอนที่ 2 ท้าวสันนุราชชุบตัว

ตอนที่ 3 นางคันธมาลีขึ้นเฝ้า

ตอนที่ 4 คาวีรบกับไชยทัต

แต่ที่น่าสังเกตสำหรับเสือโคคำฉันท์ คือ เรื่องนี้แม้จะได้ต้นเค้าจากชาดก ซึ่งได้แก่ ปัญญาสชาดกแต่ก็ไม่ได้กล่าวเรื่องการกลับชาติของบุคคลต่างๆ ในเรื่องอย่างชาดกอื่นๆ